Γιάννης Ασλανίδης

Φοιτητής στο τμήμα Ο.Ε. του ΠΑΜΑΚ

Μέσα από ένα συνονθύλευμα διπλών προτύπων έρχονται να συμπληρώσουν την λίστα δύο από τις πιο ενδιαφέρουσες κατηγορίες όπου οι γυναίκες αντιμετωπίζονται διαφορετικά σε σχέση με τους άνδρες, και οι οποίες αφορούν την σεξουαλική τους συμπεριφορά καθώς και την ίδια τους την φυσιολογία.

Το σεξουαλικό διπλό πρότυπο είναι η αντίληψη ότι οι γυναίκες αξιολογούνται αρνητικά και οι άνδρες θετικά για συμμετοχή σε παρόμοιες σεξουαλικές συμπεριφορές. Επειδή τα παραδοσιακά στερεότυπα με βάση το φύλο αντικατοπτρίζονται στις στάσεις που έχουν οι άνθρωποι απέναντι στους άνδρες και τις γυναίκες, είναι πιθανό ότι ο σεξισμός παίζει ρόλο στην εκδήλωση του διπλού προτύπου. Σύμφωνα, λοιπόν, με το σεξουαλικό διπλό πρότυπο, τα αγόρια και οι άνδρες ανταμείβονται και επαινούνται για ετεροφυλόφιλες σεξουαλικές επαφές από πολύ νεαρότερη ηλικία, ενώ τα κορίτσια και οι γυναίκες είναι παρεκκλίνουσες και στιγματίζονται για παρόμοιες συμπεριφορές.

Από την μια έχουμε τον υπερήφανο πατέρα για την πρώιμη σεξουαλική ενεργοποίηση του γιου, ενώ από την άλλη τον αρνητικό χαρακτηρισμό των ελαφρών ηθών για τα κορίτσια που ενεργοποιούνται σεξουαλικά σε παρόμοιες ηλικίες με τα αγόρια. Ακόμη και όταν δεν κάνουμε λόγο για αρνητικούς χαρακτηρισμούς, η μεταχείριση των κοριτσιών και μόνο ως πιθανά θύματα, αδύναμα να προστατεύσουν τον εαυτό τους ή να πάρουν ορθολογικές αποφάσεις για την σεξουαλική τους ζωή, σε αντίθεση με τα αγόρια που έχουν το «πληρεξούσιο» πάνω στον ετερόφυλο πληθυσμό, είναι άξιο λόγου για διακρίσεις βάσει φύλου. Άλλωστε, για τα αγόρια και τους άνδρες ισχύει το «the more, the better», που κάνει πατεράδες και φίλους να ζητωκραυγάζουν, ενώ η ίδια φράση για τις γυναίκες χαρακτηρίζεται ως ανήθικη, απαξιωτική και για κάποιον λόγο είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τις υπόλοιπες πτυχές τους σαν άτομα. Άραγε υπάρχει ένας κατάλληλος αριθμός συντρόφων που να είναι κοινά αποδεκτός και για τα δύο φύλα στη συμμετοχή σε σεξουαλική δραστηριότητα;

Όσον αφορά τη φυσιολογία των γυναικών, πηγαίνουμε από την μια ταμπού συζήτηση στην άλλη. Από το εάν τα στήθη μιας γυναίκας πρέπει να εκτίθενται με σεξουαλικό ή σαγηνευτικό τρόπο, καθιστώντας το αποδεκτό, έως και το αν μια γυναίκα μπορεί να θηλάζει το μωρό της σε δημόσιο χώρο, όπου πολλοί το θεωρούν ακατάλληλο. Εδώ να πούμε ότι  ο θηλασμός δεν είναι σεξουαλικός, αλλά πλήρως φυσιολογικός. Είναι μια αλλαγή που δεν επηρεάζει τον άνδρα, παρά μόνο την γυναίκα ψυχοσωματικά, και για αυτό, πριν από οποιαδήποτε κριτική περί αισθητικής καλό είναι να λαμβάνουμε υπόψη τα διπλά στερεότυπα στην σεξουαλικοποίηση του γυναικείου μαστού. 

Και στην κορυφή όλων των ταμπού η γυναικεία έμμηνος ρύση, που επί δεκαετίες δαιμονοποιείται αντί να λαμβάνονται μέτρα για την κατανόηση και αντιμετώπισή της. Η μάστιγα που φέρει τον τίτλο του «Period shaming» και έχει ριζωθεί στις αντιλήψεις του κόσμου ως κάτι βρώμικο, ακάθαρτο, άσχημο, στην κοινωνία μας μέχρι και αντιχριστιανικό, και που κάνει τις γυναίκες να τρελαίνονται.

Σε διεθνές επίπεδο, η Σκωτία είναι η πρώτη χώρα στον κόσμο που διαθέτει όλα τα προϊόντα περιόδου δωρεάν, κάνοντας ένα βήμα παραπέρα στην αντιμετώπιση των δυσκολιών εκείνων που δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά ή δεν έχουν εύκολη πρόσβαση στα κατάλληλα προϊόντα περιόδου. Παράλληλα, στην Ελλάδα διδάσκονται ακόμη δόγματα που σχετίζονται με την θέση της γυναίκας στην ορθόδοξη θρησκεία παραθέτοντας το παρακάτω απόσπασμα από τον Β’ κανόνα του αγίου Διονυσίου Αλεξανδρείας: «Ερωτηθείς ο άγιος, αν οι γυναίκες κατά την έμμηνο ρύση μπορούν να μπαίνουν στον ναό του Θεού, απάντησε ότι αυτό δεν είναι ανάγκη μήτε να το ερωτούν, επειδή εκείνες οι γυναίκες αν έχουν την πρέπουσα ευλάβεια στα θεία, από μόνες τους δεν θα θέλουν να τολμήσουν ποτέ να πλησιάσουν την Αγία Τράπεζα και να μεταλάβουν του Σώματος και του Αίματος του Χριστού, όσο βρίσκονται ακόμη στη κατάσταση της έμμηνου ρύσης. […] Μπορούν όμως να προσεύχονται είτε στο σπίτι τους , είτε ευρισκόμενες στον πρόναο του Ναού και να παρακαλούν τον Θεό ζητώντας  βοήθεια και  σωτηρία, από Αυτόν. Κωλύεται όμως να πλησιάζει τα άγια των αγίων, δηλαδή, να μεταλάβει του Σώματος και του Αίματος του Χριστού, εκείνος που είναι ακάθαρτος στη ψυχή και στο σώμα, όπως ακάθαρτη στο σώμα είναι και η γυναίκα που βρίσκεται στην κατάσταση της έμμηνου ρύσης». (Πηδάλιο σελίς 445-446). Τα σχόλια δικά σας.

Συμπερασματικά, παρατηρούμε ότι οτιδήποτε κάνει μια γυναίκα μπορεί να αντιμετωπίζεται διαφορετικά, με πολύ μικρότερη ανοχή ή κατανόηση. Είναι τόσοι οι λόγοι για να νιώθει μια γυναίκα πεδίο βολής και κοινωνικής κατακραυγής σε απλές καθημερινές στιγμές που θα έπρεπε να εξοργίζει κάθε νοήμονα άνθρωπο, όταν αμφότεροι μιλάμε για οικονομική, πολιτική και κοινωνική πρόοδο, ενώ ακόμη υπάρχουν στερεότυπα και ταμπού στις βασικές αντιλήψεις μας. Όσο και αν αμφισβητείται η ύπαρξη ανισοτήτων των φύλων σε απειλητικό βαθμό από πολλές κοινωνικές ομάδες σήμερα, ακόμη και από τις ίδιες τις γυναίκες, ας θεωρήσουμε πως σε ένα προνομιακό κοινωνικό περιβάλλον καμία γυναίκα δεν θα αγαπηθεί λιγότερο στην οικογενειακή εστία, επειδή γεννήθηκε κορίτσι ούτε χρειάζεται να περιοριστεί η εκπαίδευση της για τον ίδιο λόγο. Σε μια ουτοπική κοινωνία, δεν κινδυνεύει επειδή οι καθηγητές και οι εργοδότες της υπέθεσαν πως δεν θα φτάσει μακριά στην επαγγελματική της ζωή, γιατί υπάρχει η περίπτωση να γίνει μητέρα μια μέρα στο μέλλον, ούτε θα χρειαστεί να υποστεί το μονογονικό βάρος μια οικογένειας που έχει εγκαταλειφθεί από τον άνδρα. Όλα αυτά, σε μια προνομιακή, σχεδόν ουτοπική, κοινωνία.

Πολύ συχνά, παράλληλα με τη βία, τον έλεγχο, τις δομές εξουσίας που κυριαρχούνται από άνδρες και τις κρυφές διακρίσεις, οι γυναίκες και τα κορίτσια αντιμετωπίζουν αιώνες μισογυνίας και τη διαγραφή των επιτευγμάτων τους. Από την γελοιοποίηση των γυναικών ως υστερικές ή ορμονικές, μέχρι τη συνήθη κρίση των γυναικών με βάση την εμφάνισή τους. Από τους μύθους και τα ταμπού που περιβάλλουν τις φυσικές λειτουργίες του σώματος των γυναικών, μέχρι την παράλογη εξήγηση και απόδοση ευθυνών στο θύμα (a.k.a. victim blaming). Για αιώνες, ο μισογυνισμός υπήρχε παντού.

Όμως, ακόμη και στην σύγχρονη ιστορία δεν χρειάζεται να εκτονώνεται με τη μορφή βίας, για να θεωρηθεί μισογυνισμός, ή έστω, υπονόμευση του γυναικείου φύλου. Η μορφή αυτή μπορεί να είναι βουβή, κρυφή και καθημερινή, κρυμμένη σε κάθε λέξη που ολοκληρώνει μια φράση σε έναν αστεϊσμό, σε μια στερεοτυπική εικόνα που κολλάει σαν παράσιτο στις κοινωνικές νόρμες. Η τάση ανόδου του φεμινιστικού κινήματος μπορεί να θορυβεί μερικούς καθώς δεν αντιλαμβάνονται ορθολογικά, αλλά και συναισθηματικά, τους κώδικες επικοινωνίας που διέπουν μια κοινωνία, και συνεχίζουν να ανακυκλώνουν έναν εγωκεντρικό, αυταρχικό, μα κενό χαρακτήρα, υποβιβάζοντας με μια απλή τους φράση παραπάνω από το μισό πληθυσμό αυτού του πλανήτη. 

Αυτό που χρειαζόμαστε δεν είναι ένα κίνημα με επικεφαλής τις γυναίκες. Χρειαζόμαστε ένα ενωμένο κίνημα με επικεφαλής όλη την ανθρωπότητα. Για τις γυναίκες και για τους άνδρες, από τις γυναίκες προς τους άνδρες, και από τους άνδρες προς τις γυναίκες. Δεν είμαι φεμινιστής επειδή πιστεύω στην ανωτερότητα των γυναικών έναντι των ανδρών, αλλά επειδή δεν πιστεύω πως κανένα από τα δύο φύλα είναι κατώτερο από το άλλο. Και η λέξη «φεμινισμός», αν δεν το είχες προσέξει, είναι κυ-ριο-λε-κτι-κά γένος αρσενικού.