Φεμινισμός- φεμιναζισμός: πώς περιπλέκονται;
Γράφει : Αναστασία Κυρμίζογλου.
Απόφοιτος Πολιτικών Επιστημών ΑΠΘ.
(μια πρώτη προσέγγιση)
Ξεκινώντας, θα ήταν χρήσιμο πιστεύω να δοθούν κάποιοι ορισμοί των παραπάνω λέξεων που βρίσκονται στον τίτλο, ώστε να αποφευχθούν παρεξηγήσεις, διαστρεβλώσεις και μη λογικές παράπλευρες σκέψεις επί του συγκεκριμένου θέματος.
Φεμιναζισμός: η ιδέα κατά του φεμινισμού.Ο φεμιναζισμός δεν αποτελεί κάποιο οργανωμένο κίνημα, αλλά μια παραφιλολογία του φεμινισμού ουσιαστικά συνοψίζοντας έτσι το ποσοστό αυτών που αντιτάσσονται στις βασικές αρχές του. Δεν υπάρχει αρχή μέση και τέλος στους αντιρρησίες του φεμινισμού για αυτό και χαρακτηρίζονται απλά ως φεμιναζιστές. Εν προκειμένω θα δανειστούμε τον όρο χάριν συνεννοήσεως για όλα αυτά στα οποία θα αναφερθούμε παρακάτω.
Φεμινισμός: ως ιδέα-κίνημα ξεκίνησε κάπου στο μακρινό 1700 (περίπου) με κέντρο την Γαλλική Επανάσταση . Το ζητούμενο ήταν σαφώς η ισότητα των δύο φύλων. Τα φλέγοντα ζητήματα αφορούσαν την πολιτική, την οικονομία, την κοινωνική θέση των γυναικών και οποιαδήποτε συνθήκη την καταδίκαζε ως άνθρωπο. Είναι πολλές οι μαρτυρίες και πολλά τα γεγονότα στα οποία βρέθηκε η γυναίκα στο στόχαστρο, ως αδύναμο φύλο, «ούσα κατώτερη», στο παρελθόν. (Θα ήταν μεγάλη παγίδα το να συγκρίνουμε τον μισανδρισμό με τον παραπάνω σύντομο ορισμό του φεμινισμού και τους στόχους αυτού.)
Στη συνέχεια, η Διακήρυξη των Δικαιωμάτων των Γυναικών, ακολουθείται από διάφορα μέρη του κόσμου στα οποία σιγά σιγά γίνεται ευρέως γνωστό το ανθρώπινο δικαίωμα της γυναίκας στο να ψηφίζει. (Όσο και να μην το πιστεύουμε, στον κόσμο υπήρξαν αιώνες στους οποίους δεν ήταν αυτονόητο το δικαίωμα της γυναίκας στα κοινά και χρειάστηκε πολύς χρόνος ώστε ακόμη και οι ίδιες να συνειδητοποιήσουν τη σημαντικότητα της συμμετοχής τους στα κοινά.)
Εν συνεχεία, οι σουφραζέτες -τέλη 19ου ,αρχές 20ο αιώνα- αποτέλεσαν την αρχή ενός αγώνα ξανά με τον ίδιο στόχο, την ΙΣΗ μεταχείριση των γυναικών απέναντι στους άνδρες μαζί με το δικαίωμα ψήφου.
Οι σουφραζέτες, έχουν παρεξηγηθεί πολλές φορές στο παρελθόν αλλά και στο παρόν, για τις βίαιες πράξεις τους και την χειμαρρώδη δράση τους για το κίνημα των δικαιωμάτων των γυναικών. Κανένα είδος βίας δεν γίνεται αποδεκτό ούτε μπορεί να κανονικοποιηθεί από την κοινωνία, αυτό μας βρίσκει σύμφωνους -αν επιζητούμε την ομαλότητα και την συνοχή αυτής. Θα μπορούσαμε, όμως, να κάνουμε μια αναδρομή στον κόσμο εκείνου του αιώνα και να κρίνουμε το κίνημα αυτό με τα τότε ιστορικά δεδομένα.
Καλώς ή κακώς, οι σουφραζέτες -όπως και κάθε κοινωνικό κίνημα- αποτελούν ιστορία, παρελθόν, κάτι το μακρινό. Αυτά, συνεπώς, που τώρα εμείς ως άνθρωποι θεωρούμε δεδομένα, κρίνοντάς τα από ιστορικές πηγές, έχουν αλλάξει το ποιοι είμαστε, πως ζούμε μέσα στην κοινωνία. Η σκληρότητα των προηγούμενων αιώνων μας αποδεικνύει περίτρανα πως δεν μπορούμε με τα τωρινά δεδομένα να κρίνουμε μία συνθήκη του παρελθόντος. (Όπως το έγκλημα δεν μπορεί να τιμωρηθεί το ίδιο με τότε, έτσι και η εξέγερση δεν μπορεί να κατασταλεί με τον ίδιο τρόπο.) Επομένως, οι βιαιοπραγίες, οι εμπρησμοί δημοσίων κτιρίων και οι απεργίες πείνας ήταν μόνο ΛΙΓΕΣ από τις πρακτικές αυτών των γυναικών.
Ο φεμινισμός δεν ξεκίνησε ως «καπρίτσιο» μερικών κοριτσιών της μεσαίας τάξης που απλά δεν είχαν πρόσβαση σε όλα τα αγαθά. Ο φεμινισμός ανέδειξε το ανθρώπινο δικαίωμα στη συμμετοχή, το λόγο, την κρίση, την επιλογή στη ζωή. Την κατάργηση της «ιδιοκτησίας» -και όπου ιδιοκτησία, βλέπε κορίτσια και γυναίκες στα χέρια των αρσενικών της οικογένειας. Η ιστορία εξελίχθηκε έτσι ώστε να μας δείξει το χειρότερο πρόσωπο της πατριαρχίας.
Όταν η εποχή και η κοινωνία περιορίζει μια μερίδα αυτής, είναι λογικό κι επόμενο το να μπει σε εφαρμογή ένα σχέδιο επικίνδυνο και αιμοβόρο προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος. Κανένα δικαίωμα και καμία κατάκτηση -είτε υλική, είτε εδαφική, είτε κοινωνική απ’ όσο μπορούμε να ξέρουμε- δεν κερδήθηκε απλά κι ομαλά. Κερδήθηκε από έντονες αντιδράσεις και ματωμένες ιστορίες. Θα μου πείτε τώρα «αυτά γιατί τα αναφέρεις»; Υπάρχει λόγος!
Στον ορισμό του φεμιναζισμού μπορούμε να παρατηρήσουμε την ακριβώς αντίθετη έννοια του φεμινισμού. Αυτό από μόνο του ίσως μας ξεδιαλύνει πολλά από τα περίπλοκα θέματα που περιπλέκουν αυτές τις δύο αντίθετες ιδέες. Η δημιουργία μιας ιδέας όπως του φεμιναζισμού είχε ως στόχο να καταδικάσει την ήδη υπάρχουσα θεωρία-κίνημα του φεμινισμού. Ο φεμιναζισμός δημιουργήθηκε και χρησιμοποιήθηκε τεχνηέντως ως εργαλείο καταπολέμησης του ήδη υπάρχοντος φεμινισμού. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργείται η εντύπωση πως οι φεμινίστριες ήταν και είναι μόνο αυτές που δια της βίας καταφέρνουν τον στόχο τους, έχουν εξεγερτικό, βίαιο χαρακτήρα και γενικότερα απομακρύνονται από οποιαδήποτε ιδέα συμβατικής γυναίκας που σκοπό έχει την οικογένεια. Η σύγχυση αυτή προκύπτει συνήθως από ελλιπή συλλογή γνώσεων.
Ο παραπάνω μύθος προκύπτει συνήθως από βιαστικά συμπεράσματα προκατειλημμένων απόψεων πάνω στο θέμα της ελευθερίας της επιλογής-δικαιώματος της γυναίκας. Ο φεμινισμός δεν τέθηκε ποτέ σαν ζήτημα ακύρωσης της δημιουργίας οικογένειας/της απόκτησης παιδιών ή ως άρνηση του γάμου. Κάνοντας αναδρομή στο ματωμένο παρελθόν των γυναικών, θα μπορούσαμε να πούμε πως η έννοια της επιλογής που μέχρι σήμερα από τη μία εννοείται από την άλλη είναι αμφιλεγόμενη, είναι κάτι το οποίο στιγματίζει και περιορίζει το γυναικείο φύλο στις αποφάσεις του.
Πολλοί λένε «οι γυναίκες παλιά έκαναν παιδιά», «σήμερα οι γυναίκες δεν θέλουν να κάνουν παιδιά». Αξιοσημείωτη διαφορά σε αυτές τις δύο εκφράσεις είναι το ρήμα ΘΕΛΩ. Στην πρόταση «οι γυναίκες έκαναν παιδιά» κρύβεται ένα δηλητηριασμένο και καταπιεσμένο παρελθόν που στοίχειωνε τις γυναίκες και τις τοποθετούσε αμέσως στο «βωμό» της μητρότητας, χωρίς άλλες επιλογές που αφορούσαν τις ίδιες. Ο ρόλος ήταν ένας, ο δρόμος προκαθορισμένος, το σπίτι και η ανατροφή των παιδιών εξαρτιόταν αποκλειστικά από την ίδια. Δεν είναι όλες ίδιες, σίγουρα όμως δεν ερωτήθηκαν οι περισσότερες για αυτή την επιλογή. Διότι ναι, η μητρότητα είναι επιλογή. Ούτε όλα τα σώματα, ούτε όλες οι ψυχές μπορούν να κουβαλήσουν και να θρέψουν το πιο σημαντικό δώρο της ζωής.
Δεν μπορεί αυτό να είναι κακό, δεν έχει να κάνει με κάποια σύγχρονη αντίληψη του πόσο σημαντικό είναι, απλώς δεν αισθάνεται αυτή την ανάγκη, δεν φοβάται να μείνει μόνη, δεν αποζητά με την πρώτη ευκαιρία σύζυγο και «στήριγμα». Δε σε κάνει καλύτερο άνθρωπο το να αποκτήσεις ή όχι παιδί. (Νομίζω τα παραδείγματα ανεύθυνων γονιών πληθαίνουν, και στην εποχή της ενημέρωσης και του εκσυγχρονισμού είναι άδικο να προσκολλώμαστε σε καταστάσεις που δεν αφορούν τη σύγχρονη γυναίκα άλλα και ούτε την γυναίκα του μεσαίωνα.) Δεν είναι «επανάσταση», δεν είναι φεμινισμός το ότι δεν το χρειάζεται ή έστω δε το θέλει μια γυναίκα το να δημιουργήσει οικογένεια.
Για να υπάρχει αυτό το δικαίωμα επιλογής, κάποιες αλλά και κάποιοι θερμοί υποστηρικτές έδωσαν τη ζωή τους. Ο φεμινισμός δεν παίρνει θέση ώστε να διχάσει, αλλά τρέφει και αναδεικνύει τη σπουδαιότητα της ισότητας, η οποία μπορεί και να μην υπάρχει -ενίοτε- ακόμη κι ανάμεσα στις ίδιες τις γυναίκες . Δεν είναι το ζητούμενο η υποτίμηση ή ο αυταρχισμός απέναντι στο αντίθετο φύλο, αλλά το ακριβώς αντίθετο. *Κατανόηση* είναι η λέξη κλειδί. Η λέξη κλειδί του ότι είμαστε, όχι όμοια ούτε ίδια πλάσματα, αλλά ίσα.
Σε επόμενες σελίδες θα αναλυθούν περαιτέρω μύθοι γύρω απ’ την έννοια του φεμινισμού και της σύγχυσης αυτού με το φαινόμενο «φεμιναζισμός».
Πηγή: https://www.britannica.com/topic/feminism