Τον περασμένο Δεκέμβριο πολλοί χρήστες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σοκαρίστηκαν από τις αποκαλύψεις για την ιστοσελίδα πορνογραφικού περιεχομένου Pornhub. Οι αποκαλύψεις έγιναν κατόπιν έρευνας από την New York Times και αφορούσαν περιεχόμενο σεξουαλικής και σωματικής κακοποίησης καθώς και παιδικής πορνογραφίας. Όπως ήταν αναμενόμενο, οι αντιδράσεις ήταν φυσικά σφοδρές και η κριτική η οποία ασκήθηκε σκληρότατη. Ορισμένοι μάλιστα χρήστες των social media έφτασαν στο σημείο να δημιουργήσουν, αυτοβούλως, μια διαδικτυακή πλατφόρμα συγκέντρωσης υπογραφών ώστε να αφαιρεθεί το περιεχόμενο αυτό και να λήξει η λειτουργία της ιστοσελίδας.

Οι αντιδράσεις αυτές ανάγκασαν την ιστοσελίδα να προβεί στις 14 Δεκεμβρίου όχι μόνο σε μαζική αφαίρεση υλικού (από 13.000.000  βίντεο έφτασε στα 4.000.000) αλλά και να διαγράψει πολλούς λογαριασμούς. Από το 2007, όταν η ιστοσελίδα ξεκίνησε την λειτουργία της, οποιοσδήποτε επισκεπτόταν το Pornhub μπορούσε να δημιουργήσει ένα προφίλ και κατόπιν να ανεβάσει υλικό. Αυτό άλλαξε: σήμερα οι μη επιβεβαιωμένοι λογαριασμοί έχουν διαγραφεί και για τη μεταφόρτωση υλικού απαιτείται επιβεβαίωση των στοιχείων του χρήστη. Πρέπει όμως να γνωρίζουμε αν το Pornhub ήξερε για την ηλικία των πρωταγωνιστών των επίμαχων βίντεο και έμενε άπραγο έως ότου ξεσπάσει το σκάνδαλο. Μην ξεχνάμε ότι πρόκειται για μια ιστοσελίδα με 3.500.000.000 επισκέψεις μηνιαίως η οποία κατέχει τη 10η θέση παγκοσμίως σε επισκεψιμότητα. Με αφορμή το σκάνδαλο αυτό ξεκίνησε μια συζήτηση για τα προβλήματα που εν γένει δημιουργεί η βιομηχανία του πορνό, προβλήματα τα οποία είναι πολύ πιο σοβαρά από όσο πιστεύουμε.

Είναι απολύτως σαφές και όσο περνάνε τα χρόνια όλο και πιο κοινωνικά αποδεκτό να παρακολουθούνται – κατά κύριο λόγο από τον ανδρικό πληθυσμό – βίντεο ερωτικού περιεχομένου. Με τη ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας η πρόσβαση σε αυτά έχει γίνει πολύ εύκολη. Κάποτε ήταν τα περιοδικά Playboy τα οποία έκρυβαν οι έφηβοι κάτω από το στρώμα, σήμερα είναι η αναζήτηση βίντεο σε γνωστές πλατφόρμες συνήθως σε λειτουργία incognito (ανώνυμη διαδικτυακή περιήγηση). Γιατί όμως παρακολουθούνται ανώνυμα; Δε γνωρίζουμε ότι το υλικό που παρακολουθείται αφορά επαγγελματίες πορνοστάρ ή ερασιτέχνες οι οποίοι αποφασίζουν από μόνοι τους να δημιουργήσουν τέτοιου είδους βίντεο; Δεν πρόκειται για ένα ακόμη επάγγελμα το οποίο αποζημιώνει χιλιάδες ανθρώπους παγκοσμίως; Ποιον βλάπτει λοιπόν η βιομηχανία του πορνό;

Καταρχήν, μία από τις αρνητικές συνέπειες της βιομηχανίας του πορνό αποτελούν οι διαστρεβλώσεις που δημιουργούνται σε νέους που βρίσκονται στο στάδιο ανακάλυψης  της σεξουαλικότητάς τους. Αυτό φυσικά δεν αφορά μόνο τους νέους αλλά και ανθρώπους οι οποίοι είναι ήδη εξοικειωμένοι με τη διαδικασία. Υπολογίζεται βάσει ερευνών πως το 88% των πορνογραφικών βίντεο περιλαμβάνουν κακοποίηση ή άσκηση βίας προς τις γυναίκες αλλά το ακόμη θλιβερότερο είναι ότι η αντίδρασή τους -η οποία συνήθως είναι θετική- δημιουργεί μια γενικευμένη εντύπωση αποδοχής της βίας και υποσυνείδητα συνδέει την ερωτική απόλαυση με αυτήν. Συμβάλλει επίσης στην απομυθοποίηση του έρωτα. Η φράση «είμαστε ό,τι καταναλώνουμε» έχει άψογη εφαρμογή όχι μόνο στις διατροφικές μας συνήθειες αλλά και στο τι επιλέγουμε να βλέπουμε και να ακούμε. Εάν υποθέσουμε πως κατά μέσο όρο ένας έφηβος παρακολουθεί δύο με πέντε φορές την εβδομάδα ερωτικά βίντεο,  ποια εικόνα  θα σχηματίσει για τις ερωτικές σχέσεις και τις γυναίκες; Εάν λάβουμε δε υπόψη και την ελλιπή σεξουαλική διαπαιδαγώγηση είναι απολύτως λογικό να υπάρχει διαστρέβλωση στην αντίληψη της ερωτικής πραγματικότητας με μόνη πηγή πληροφόρησης αυτή της πορνογραφίας.

Θα πρέπει ωστόσο να ξεκαθαριστεί πως η πορνογραφία από μόνη της δεν φέρει την αποκλειστική ευθύνη για τα προβλήματα της σεξουαλικής κακοποίησης και της κακοποίησης γενικότερα. Αποτελεί ωστόσο καταλυτικό παράγοντα και διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη πολλών παθογενειών . Ο στόχος του άρθρου δεν είναι να τη δαιμονοποιήσει αλλά να ενημερώσει και να καταδείξει τις δυσλειτουργίες τις οποίες δημιουργεί σε κοινωνικό και προσωπικό επίπεδο.

Τι σημαίνει αυτό; Θα πρέπει να απαγορεύσουμε την προβολή τέτοιου υλικού και να ανάγουμε σε ποινικό αδίκημα την θέαση αυτού; Η απάντηση είναι προφανώς όχι γιατί μέσα σε μια δημοκρατία ο καθένας είναι ελεύθερος να παρακολουθεί οτιδήποτε θέλει, εφόσον βρίσκεται στα πλαίσια του νόμου. Η πλειοψηφία θα απαντούσε σε σχετική ερώτηση πως σίγουρα ένας ή μια ηθοποιός πορνό απολαμβάνουν αυτό που κάνουν. Με μια απλή έρευνα διαπιστώνεται πως η πλειονότητα των ατόμων που συμμετέχουν σε τέτοιου είδους βίντεο έχουν πέσει θύματα εξαπάτησης και έχουν βρεθεί εγκλωβισμένοι. Εδώ δυστυχώς το βάρος της ζυγαριάς κλίνει προς το γυναικείο φύλο, με πληθώρα μαρτυριών από πρώην εργάτριες πορνό να δηλώνουν πως πιέστηκαν να κάνουν κάτι που δεν ήθελαν, εκβιάστηκαν ή πολλές φορές υπέστησαν βιασμό on camera. Ακόμη και για τις γυναίκες οι οποίες επέλεξαν συνειδητά να εισέλθουν στη βιομηχανία αυτή, σπανίως τα πράγματα είναι ευχάριστα. Λίγες απολαμβάνουν τους «καλούς ρόλους». Αλλά εάν είναι έτσι τότε γιατί δε φεύγουν; «Λες και δεν τους φτάνει που πληρώνονται για αυτό;!» ακούστηκε μια φωνή στο βάθος. 

Πάντως, μια καριέρα στην πορνεία και στη βιομηχανία του πορνό σίγουρα δεν αποτελούσε το παιδικό όνειρο καμιάς. Είναι γεγονός ότι πολλές γυναίκες που συμμετείχαν σε τέτοιες ταινίες έχουν βιντεοσκοπηθεί εν αγνοία τους και αργότερα έχουν απειληθεί ή εκβιαστεί ώστε να συνεχίσουν την «προσφορά τους» στη βιομηχανία αυτή. Ακόμη περισσότερες είναι οι περιπτώσεις στις οποίες γυναίκες με φιλοδοξίες για καριέρα στο χώρο του modeling απάντησαν σε τηλέφωνα για δοκιμαστικά και βρέθηκαν εξ απροόπτου σε καταστάσεις που δεν ήθελαν. Πολλές φορές ακούστηκε πως οι γυναίκες αυτές αναισθητοποιήθηκαν και έπεσαν θύματα βιασμού ο οποίος μάλιστα βιντεοσκοπήθηκε(!) και εν συνέχεια ανέβηκε σε αντίστοιχη ιστοσελίδα. Πολλές γυναίκες δεν είναι καν ηθοποιοί αλλά θύματα trafficking ή ιερόδουλες οι οποίες εξαναγκάζονται να βιντεοσκοπηθούν. Το 1/3 των θυμάτων σεξουαλικής εργασίας και εκμετάλλευσης σε κέντρα αποκατάστασης δηλώνει ότι εξαναγκάστηκε έστω μια φορά σε βιντεοσκόπηση σεξουαλικής συνεύρεσης. Στα μάτια των θεατών ωστόσο όλες δείχνουν το ίδιο: μια καλοπληρωμένη, ενθουσιώδη ηθοποιό…

Όσο περισσότερο ευαισθητοποιούμαστε ως προς τα ζητήματα σεξουαλικής κακοποίησης ένα πράγμα γίνεται σαφές: ότι η συναίνεση δεν πρέπει να εξαναγκάζεται. Είναι τόσο λεπτά τα όρια της παρενόχλησης που δεν μπορούμε να γνωρίζουμε εάν συμφώνησαν στη βιντεοσκόπηση αυτοβούλως ή εξαναγκάστηκαν.

Στη βιομηχανία του πορνό οι γυναίκες είναι αναλώσιμες. Οι περισσότερες, ακόμη και όταν αποσύρονται από το επάγγελμα, βάσει στατιστικών δεν καταφέρνουν να ξεπεράσουν τα 50 έτη και μιλάμε πάντοτε για χώρες στις οποίες το προσδόκιμο ζωής αγγίζει τα 75 με 78 έτη. Ο λόγος; Πρώτον, η χρήση ναρκωτικών ουσιών. Ο χώρος του θεάματος είναι απόλυτα συνυφασμένος με τη χρήση, η οποία πολλές φορές είναι «υποχρεωτική». Δεύτερος στη σειρά λόγος είναι τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ) καθώς η χρήση προφυλακτικών μέτρων δεν προτιμάται από τους θεατές και άρα ούτε από τους παραγωγούς. Σε επόμενη θέση, οι γυναίκες της βιομηχανίας δυστυχώς κουβαλούν τη στάμπα της «πόρνης» εφόρου ζωής και δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις στις οποίες δολοφονούνται από κάποιον σύντροφο λόγω της «ανήθικης» επιλογής ή λόγω της κατώτερης γι’ αυτούς αξία που έχουν. Τέλος, πολλές αυτοκτονούν.

Αναφορικά με την αυτοκτονία τα αίτια της είναι πολλές φορές κοινωνικά. Το κοινωνικό μίσος, η αγανάκτηση και η απέχθεια προς το επάγγελμα – το οποίο εντελώς ειρωνικά συντηρείται ως επικερδής βιομηχανία από άνδρες – εκτονώνονται στις γυναίκες του χώρου. Πόσοι από εμάς άραγε έχουμε καθίσει στο ίδιο τραπέζι για δείπνο με έναν άντρα που επισκέφθηκε – έστω και μια φορά – έναν οίκο ανοχής ή παρακολουθεί συστηματικά πορνογραφικό περιεχόμενο; Ακόμη και αν δεν το γνωρίζουμε αλλά δεν μας απασχολεί κιόλας γιατί αν μη τι άλλο, το θεωρούμε φυσιολογικό. Από την άλλη πλευρά, κανένας μας δεν θα ένιωθε το ίδιο βολικά να καθίσει στο ίδιο τραπέζι με μια γυναίκα εργάτρια της βιομηχανίας του σεξ. Και να το κάναμε δηλαδή, πόσο πολύ θα αποδοκιμάζαμε την επιλογή της; Σίγουρα όχι τόσο όσο ενός ανδρός.

Πρόκειται λοιπόν για μια βιομηχανία η οποία συντηρείται απ’  όσους παρακολουθούν ιστοσελίδες όπως το Pornhub και η οποία λειτουργεί με τους κανόνες της αγοράς, τους κανόνες της προσφοράς και ζήτησης, της οποίας η πλειοψηφία αποτελεί θύματα εξαπάτησης, εκβιασμού και εξαναγκασμού. Γι’ αυτό η θέαση πορνό δεν είναι απλώς ένα προσωπικό ζήτημα, κάτι που κάνεις μόνος σου στο δωμάτιο σου. Γιατί οι δικές σου «ιδιαίτερες» απαιτήσεις (ζήτηση) οδηγούν σε μεγαλύτερη εκμετάλλευση γυναικών για την ικανοποίηση τους (προσφορά).