Η αντικειμενοποίηση και σεξουαλικοποίηση των σωμάτων, και συγκεκριμένα των γυναικείων σωμάτων, είναι ένα ευρέως διαδεδομένο φαινόμενο το οποίο επηρεάζει δραστικά την ψυχική υγεία και ακεραιότητα των ατόμων.

Παρόλη την προσπάθεια των φεμινιστικών και queer κινημάτων να εξαλείψουν  την απεικόνιση, που προβάλλεται από τα ΜΜΕ, τις επιχειρήσεις και τις κοινωνικές νόρμες, ενός περιορισμένου αποδεκτού προτύπου ως προς το ποια σώματα είναι όμορφα, αισθησιακά, σεξουαλικά αλλά και «δικαίως» ορατά (rightful visible), η παρουσία του στίγματος για τα άτομα τα οποία δεν εντάσσονται στα σύγχρονα δυτικά πρότυπα ομορφιάς συνεχίζει να γίνεται αισθητή. 

Σε αυτό το σημείο, ίσως κάποια άτομα θα σπεύσουν να σκεφτούν ότι υπάρχουν επιχειρήσεις που συνεισφέρουν στην απενοχοποίηση αυτών των προτύπων προβάλλοντας, τα τελευταία χρόνια μέσα από τις διαφημιστικές τους καμπάνιες, ένα μεγαλύτερο εύρος ανθρώπινων σωματότυπων. Ενώ, ως ένα σημείο η παραπάνω άποψη ισχύει, είναι πολύ σημαντικό να αναλογιστούμε τους λόγους για τους οποίους οι επιχειρήσεις επιλέγουν να ακολουθήσουν τέτοιες τακτικές. 

Από τη μια, μέσα από τους αγώνες των προοδευτικών κινημάτων, πλέον υπάρχει πολύ μεγαλύτερη εκπροσώπηση και στελέχωση ατόμων από περιθωριοποιημένες ομάδες μέσα στις ίδιες τις επιχειρήσεις, οπότε δεν είναι παράλογο, τα ίδια τα άτομα που εργάζονται σε αυτές, να δίνουν πιο αντικειμενικές ευκαιρίες σε όλα τα άτομα. Από την άλλη, είναι σημαντικό να θυμόμαστε, ότι ο κύριος σκοπός κάθε επιχείρησης/εταιρείας είναι αρχικά η επιβίωση και στη συνέχεια η μεγιστοποίηση του κέρδους. Ταυτόχρονα, ακόμα και στην περίπτωση που οι εταιρείες εμφανίζονται ως υποστηρικτές της συμπερίληψης και της ενδυνάμωσης αυτών των ατόμων, πέρα από τις εικόνες που προωθούνται μέσα από καμπάνιες και διαφημίσεις, πρέπει να τονιστεί ότι οι ίδιες αυτές επιχειρήσεις, τις περισσότερες φορές είναι και αυτές οι οποίες έχουν διαφορετικές αμοιβές στο εργατικό δυναμικό στις δυτικές κοινωνίες. Μάλιστα, στην περίπτωση της παραγωγής των προϊόντων αυτών καθαυτών είναι οι ίδιες που καταπατούν τις βασικές αξίες και αρχές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δημιουργώντας επικίνδυνες συνθήκες εργασίας με αξιοθρήνητους μισθούς.  

Επομένως, σε μια χρονική περίοδο όπου ένα μέρος των δυτικών κοινωνιών αρχίζει να αναλογίζεται ή και να αποδέχεται την ύπαρξη των επιβλαβών αποτελεσμάτων των προτύπων που τους έχουν επιβληθεί, είναι πολύ εύκολο να αντιληφθούμε ότι θα ακολουθηθούν πρακτικές αντίστοιχες του greenwashing* χειραγωγόντας το ανθρώπινο σώμα ως ένα προϊόν προσέλκυσης κέρδους. Με άλλα λόγια, η αγορά βλέπει ότι οι επιχειρήσεις που προβάλλουν -και όχι απαραίτητα έχουν- έναν συμπεριληπτικό χαρακτήρα επιβραβεύονται, δηλαδή το καταναλωτικό κοινό «επενδύει» στην συγκεκριμένη επιχείρηση -μέσω της κατανάλωσης των προϊόντων- και ταυτόχρονα προωθεί την επιχείρηση εξαιτίας του «ηθικού χαρακτήρα» της. Στην αντίθετη περίπτωση, οι εταιρείες αυτές τιμωρούνται ή αντικαθίστανται από τις φαινομενικά πιο «ηθικές». 

Έχοντας τα παραπάνω υπόψη, το  βιβλίο «ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΧΟΝΤΡΕΛΕΣ: Διαστάσεις του Πάχους ως πολιτική Ταυτότητα» αποτελεί μια καταγεγραμμένη μαρτυρία της ζωής και της πολιτικής ταυτότητας τεσσάρων χοντρών γυναικών μέσα από τις ομιλίες τους τον Απρίλιο του 2016 στο Outview Film Festival. 

Χωρίς να διαθέτω κάποιο αξίωμα κριτικού βιβλίων, ή οποιαδήποτε άλλη μορφή αυθεντίας, θεωρώ ότι αυτό το τόσο μικρό βιβλίο μας προσφέρει πολύ συνοπτικά μια ιδέα του τι σημαίνει να ζεις ως χοντρή γυναίκα, λευκή ή μη, στην σύγχρονη δυτική κοινωνία.  Το βιβλίο θίγει το ζήτημα της χοντροφοβίας μέσα από κοινωνικό, πολιτικό αλλά και προσωπικό πρίσμα, εξηγώντας πώς το μεγάλο βάρος κάποιου ατόμου επηρεάζει τη σεξουαλικότητα (υπό την έννοια ότι αποστασιοποιεί  το ίδιο το άτομο από την σεξουαλική του ταυτότητα), πώς οι οικογενειακές σχέσεις μπορούν να συντελέσουν στην περαιτέρω καταπίεση του ατόμου και την σχέση της χοντροφοβίας με την ιατρική. Επιπλέον, σημαντικό είναι να σημειωθεί ότι στο βιβλίο γίνεται αναφορά στο λευκό προνόμιο και στην ανδροποίηση των χοντρών μαύρων γυναικών, ζήτημα το οποίο έγινε ορατό στον δυτικό κόσμο για πρώτη φορά μέσα από τον χαρακτηριστικό λόγο της Sojourner Truth “Ain’t I a woman?” (Δεν είμαι εγώ γυναίκα;) του 1851. 

Τελικά, το βιβλίο καταφέρνει να θέσει ωμά και συνοπτικά το ζήτημα της χοντροφοβίας, χωρίς ενδοιασμούς και αναστολές, εξηγώντας ότι το σωματικό βάρος δεν είναι κάτι το οποίο θα έπρεπε να αφορά κανένα άλλο παρά μόνο το ίδιο το άτομο στο οποίο ανήκει. Όπως είχε ειπωθεί κατά την διάρκεια του δεύτερου φεμινιστικού κύματος «το προσωπικό είναι πολιτικό». Στην συγκεκριμένη περίπτωση, «το προσωπικό είναι πολιτικό» και σε κάποιες περιπτώσεις πρέπει να μένει προσωπικό, υπό την έννοια της προσωπικής επιλογής και αυτοδιάθεσης. 

Η καταπίεση των χοντρών ατόμων, δεν αποτελεί απλά μια ενόχληση, κάτι παροδικό, κάτι ασήμαντο. Είναι μια πολιτική θέση και ταυτότητα, χωρίς πάντα αυτό να σημαίνει ότι αυτή είναι η μοναδική ταυτότητα του ατόμου ή η μοναδική με την οποία η κοινωνία και τα κινήματα θα πρέπει να αναγνωρίζουν αυτά τα άτομα. 

*Greenwashing: η διαδικασία κατά την οποία μια επιχείρηση παρέχει παραπλανητικές πληροφορίες σχετικά με το πώς τα προϊόντα/ ή η παραγωγή των προϊόντων μιας εταιρείας είναι περιβαλλοντικά ηθικά. Δηλαδή η εξαπάτηση του καταναλωτικού κοινού έτσι ώστε να πιστεύουν ότι τα προϊόντα και η επιχείρηση μιας εταιρείας είναι φιλική προς το περιβάλλον.

Χαϊδεμένη Παλτόγλου

Πηγή:
“Πολιτικά Χοντρέλες – Queer Ink.” https://queerink.gr/el/publication/fatties/.