Γράφει ο Φώτης Ανδρέου.

Όλοι λίγο πολύ έχουμε βγει πρώτο ραντεβού. Έχουμε φθάσει, λοιπόν, στο σημείο όπου έρχεται ο λογαριασμός και πρέπει να πληρώσουμε. Για ένα τέτοιο θέμα, αυτό της πληρωμής, φαινομενικά απλό, έχουν υποστηριχθεί πολλές αντικρουόμενες και μη, παρωχημένες αλλά και μοντέρνες απόψεις. Η κρατούσα φαίνεται να υιοθετεί την πληρωμή του συνόλου του λογαριασμού από το ένα άτομο. 

Να ξεκαθαρίσουμε, καταρχάς, πως υπάρχουν υγιείς περιπτώσεις ατόμων, των οποίων η συμπεριφορά αυτή πηγάζει είτε από ευχαρίστηση είτε από συγκριτικά ανώτερη οικονομική ευχέρεια, κ.ά. Προφανώς, δεν αναφερόμαστε σε αυτές τις συμπεριφορές αλλά αντίθετα σε εκείνες, όπου δημιουργείται ένα «πρέπει», μια άτυπη κοινωνική δέσμευση περί προκαθορισμένης και a priori συμπεριφοράς. 

Στερεοτυπικές είναι οι γενικά παραδεδεγμένες αντιλήψεις, οι οποίες έχουν διαμορφωθεί άκριτα και δίχως λογική επεξεργασία, με αποτέλεσμα τις απλουστευμένες γενικεύσεις. Πρόκειται, δηλαδή, για μία περίπτωση ευρετικής μεθόδου, έναν άτυπο και νοητικό περιορισμό. Η έλλειψη κριτικής συλλογιστικής οδηγεί στη διαιώνιση λανθασμένων απόψεων και ιδεών, οι οποίες υπάρχουν από παλαιοτάτων χρόνων. Συνεπώς, εξαιτίας αυτών δημιουργείται, όπως προαναφέρθηκε, μια γενίκευση, μια αμφιβόλου λογικής άποψη για το κρινόμενο ζήτημα. Και σε περίπτωση μη συμμόρφωσης με αυτές, δημιουργείται ένα τεκμήριο ανεπάρκειας και ανικανότητας.

Έτσι, λοιπόν, και το γεγονός ότι στο πρώτο ραντεβού το ένα άτομο «οφείλει» να πληρώσει τον λογαριασμό αποτελεί  μια μονομερή ή και αμφιμερή πεποίθηση, μια άτυπη και άλογη δέσμευση, που οδηγεί σε προκαθορισμένες νοητικές φούσκες ως προς τη συμπεριφορά και τον εν γένει χαρακτήρα του ατόμου. Με άλλα λόγια, και σε περίπτωση μη πληρωμής από το άτομο αυτό του συνολικού λογαριασμού, λόγω των στερεοτυπικών αντιλήψεων, δημιουργείται μια αρνητική εικόνα, η οποία σε κάθε περίπτωση αποπροσανατολίζει από ουσιαστικά θέματα. Κι αυτό, γιατί δίνεται βάση σε μια εντελώς τυπική πράξη και όχι στο πραγματικά ισχύον, στα πραγματικά ζητήματα μιας εν δυνάμει σχέσης. 

Ποιο είναι, ωστόσο, το ψυχολογικό υπόβαθρο, η πηγή αυτού του άγραφου κανόνα; Τι κρύβεται δηλαδή πίσω από αυτή τη νόρμα; Συγκεκριμένα, τα αίτια αυτά γίνονται ολοένα και πιο εμφανή όσο κυλάει ο χρόνος και αναπτύσσεται μια σχέση μεταξύ των μερών. Κατ’ αρχάς, κρύβεται το αίσθημα επιβολής του ατόμου απέναντι στο άλλο. Πληρώνει, άρα υπερέχει. Πληρώνει, άρα αυτομάτως και δίχως νοητική επεξεργασία έχει ηθικές αξίες και αρχές. Και όσο πιο πολύ πληρώνει τόσο πιο πολλές αξιώσεις και απαιτήσεις έχει. Επιβολή του ενός και υποταγή του άλλου. Καμία διαφορά από ένα ιδιοκτησιακό καθεστώς. Συνεπώς, επικρατεί μια γενική ψευδαίσθηση, ένας αποπροσανατολισμός, μια ανθυγιεινή ατμόσφαιρα, όπου δημιουργούνται στη συνέχεια περισσότερες υποχρεώσεις παρά δικαιώματα. 

Στο ίδιο μήκος κύματος ανήκει και η επίδειξη ως αίτιο της κοινωνικής εκείνης νόρμας. Προωθείται το χρήμα ως μέσο φλερτ και ως πηγή συναισθηματικής δήθεν σταθερότητας. Καμία διαφορά δεν διακρίνεται από το προαναφερθέν ιδιοκτησιακό καθεστώς. Δεν είναι λίγες οι φορές, επίσης, που υπάρχει το αίσθημα ανασφάλειας πίσω από μια τέτοια συμπεριφορά. Κρύβεται η αίσθηση ανεπάρκειας, η έλλειψη αυτοεκτίμησης, η χαμηλή αυτοπεποίθηση τις οποίες δήθεν αναπληρώνει και καλύπτει το χρήμα. Πολλές φορές δυστυχώς τις δικαιολογεί. Έχουμε, επομένως, μια ψευδαίσθηση δύναμης και ήθους. Ιδιαίτερα συνήθης είναι, τέλος, η, λόγω συνεχών πληρωμών από το ένα άτομο, αδρανοποίηση του άλλου, το λεγόμενο βόλεμα, αν όχι συναισθηματικό τέλμα, το οποίο, ωστόσο, οδηγεί πολλές φορές στη δικαιολόγηση μέχρι και ακραίων συμπεριφορών. 

Την επόμενη, λοιπόν, φορά που θα βγούμε το πρώτο ραντεβού ας έχουμε υπόψη τα παραπάνω, τα οποία σε καμία περίπτωση δεν αποτελούν τη συνολική εικόνα αλλά μονάχα ένα μέρος της, εξαιτίας της αδυναμίας διεξοδικής ανάλυσης σε ένα μόνο άρθρο. Ας υπάρχει αυθορμητισμός και απεγκλωβισμός από τις νοητικές φούσκες. Αρκεί και μία απλή συζήτηση επί του θέματος προκειμένου να γίνουν εμφανείς οι απόψεις, τα πιστεύω ίσως και ο εσωτερικός κόσμος των ατόμων.