Όταν πρόκειται για την συζήτηση και την υπεράσπιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων κάποιου, το να σπας την σιωπή και τις νόρμες πάνε μαζί. Πόσο παράδοξο είναι αν σκεφτεί κανείς ότι οι πιο ειλικρινείς διάλογοι σχετικά με τα δικαιώματα μας, τα σώματα μας, τις επιλογές μας και τις σχέσεις μας τείνουν να συμβαίνουν μέσα στο μυαλό μας. Όταν αυτοί οι φανταστικοί διάλογοι συμβαίνουν είναι οι πιο αποκαλυπτικοί και μας απελευθερώνουν με έναν τρόπο πρωτοφανή. 

Είναι σύνηθες και ως ένα βαθμό δικαιολογημένο, για πολλούς ανθρώπους να αποφεύγουν να ανοιχτούν στην πραγματική ζωή. Μπορεί να ρωτάς γιατί. Ίσως αυτό οφείλεται στις νόρμες της κοινωνίας που έχουν εισχωρήσει βαθιά μέσα μας, και αυτές οι νόρμες, κατ’ επέκταση, είναι αυτές οι όποιες καθιστούν κάποια θέματα ως ταμπού. Ένα από αυτά είναι το δικαίωμα αναπαραγωγής και πιο συγκεκριμένα το δικαίωμα για την ασφαλή και νόμιμη άμβλωση σε ένα θεσμικό πλαίσιο που θα προστατεύει την γυναίκα και την απόφαση της.

Οι νόρμες κάθε υπάρχουσας κοινωνίας επιβάλλονται και αλλάζουν σύμφωνα με τους κυρίαρχους κοινωνικούς θεσμούς. Για τον Jonathan Turner (1997;6-7) οι θεσμοί αυτοί αποτελούν ένα σύστημα ‘’θέσεων, ρόλων, νόρμας και αξιών’’ που αποτελούν την ¨δομή¨ της κοινωνίας και συμβάλλουν στην διαμόρφωση σταθερών μοτίβων της ανθρώπινης δραστηριότητας αλλά και της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Οι κοινωνικές δομές που θεωρούνται κοινωνικοί θεσμοί, είναι η κυβέρνηση, η θρησκεία, η εκπαίδευση η οικογένεια κ.α. Σύμφωνα με τον Anthony Giddens (1984:31: 1976: ), οι κοινωνικοί θεσμοί αποτελούν εξ ορισμού «τα πιο διαχρονικά χαρακτηριστικά της κοινωνικής ζωής». Είναι αυτά  τα χαρακτηριστικά που έχουν  την δυναμική να καθιερώνουν και να επηρεάζουν αποφάσεις, πιστεύω και ιδεολογίες.

Και ενώ ένας δημόσιος διάλογος βρίσκεται σε εξέλιξη, διάφορες χώρες των Ηνωμένων Εθνών, άλλες οργανώσεις καθώς και δημοσιεύσεις μη κυβερνητικών οργανώσεων έχουν ταχθεί υπέρ της αναγνώρισης βασικών ανθρώπινων δικαιωμάτων της γυναίκας, όπως είναι το δικαίωμα διακοπής της εγκυμοσύνης για οποιονδήποτε προσωπικό της λόγο. Η μάχη για την αναγνώριση του δικαιώματος της άμβλωσης έχει κινητοποιήσει ανθρώπους σε χώρες παντού στον κόσμο, με διάφορες από αυτές να φτάνουν στην ιστορική στιγμή αποδοχής νομοθεσιών που θα διασφαλίζουν και θα προωθούν το δικαίωμα των γυναικών στην άμβλωση (Διεθνής Αμνηστία).  Η στιγμή έχει φτάσει για όλες τις κοινωνίες να αποδεχτούν την μία, αδιαμφισβήτητη και καθολική αλήθεια, «το σώμα μου, η επιλογή μου».

Μετά την Πολωνία, τα πιο ενθαρρυντικά νέα ήρθαν από την Λατινική Αμερική και πιο συγκεκριμένα την Αργεντινή. Οι χώρες της Λατινικής Αμερικής πάντα υπήρξαν αντίθετες αναφορικά με την άμβλωση, κυρίως εξαιτίας της επιρροής της καθολικής εκκλησίας με μόνο τρεις χώρες να νομιμοποιούν τις αμβλώσεις. Ωστόσο, το «Ni Una Menos » ένα κίνημα που ξεκίνησε από την τοπική κοινωνία, έχει κατακτήσει μια κρίσιμη και ιστορική νίκη για το φεμινιστικό κίνημα. Στα τέλη του Δεκεμβρίου, του 2020, οι γυναίκες στην Αργεντινή γιόρτασαν την απόφαση της συγκλήτου της Αργεντινής υπέρ της νομιμοποίησης της έκτρωσης. Αυτό ήταν  το αποτέλεσμα χρόνων ακτιβισμού που ξεκίνησε το 2015 και πυροδοτήθηκε από το σοκαριστικό θάνατο δύο κοριτσιών, ηλικίας 14 και 16, αντίστοιχα. To «Ni Una Menos» έγινε το κίνημα που θα ¨κουβαλούσε¨ τον αγώνα για την νομιμοποίηση της άμβλωσης (The New York times, 2020).

Η έκρηξη του κινήματος #Me Too ( #είμαι και εγώ θύμα) το 2017 και η διάδοση του σε όλο τον κόσμο ενίσχυσε τις προσπάθειες του κινήματος ‘’Ni Una Menos’’ στην Αργεντινή και πυροδότησε και άλλα κινήματα όπως αυτό στην Ελλάδα μετά τον βάναυση δολοφονία της Ελένης Τοπαλούδη. Παρά την αυξημένη γνώση για το θέμα των αναπαραγωγικών δικαιωμάτων στην Αργεντινή, η αλλαγή στην ηγεσία του κράτους και πιο συγκεκριμένα η εκλογή του Προέδρου Alberto Fernandez ήταν αυτό που σηματοδότησε την μετατροπή της χώρας σε ένα πιο, κοινωνικά και οικονομικά, φιλελεύθερο κράτος.

Η Αργεντινή γράφει ιστορία.  Ένα βαθιά θρησκευτικό κράτος ελεγχόμενο από απαρχαιωμένα και επικίνδυνα για τις ζωές των γυναικών συστήματα ιδεών έστειλε ένα ηχηρό μήνυμα. Οι γυναίκες ασκούν, και θα πρέπει να ασκούν τα δικαιώματά τους. Αποτελεί επιτακτική ανάγκη  μια γυναίκα να μπορεί να αποφασίζει αν θέλει να συνεχίσει ή να διακόψει την εγκυμοσύνη της και σε αυτή την περίπτωση οι κυβερνητικοί μηχανισμοί θα έπρεπε να διασφαλίζουν μία ασφαλή πρόσβαση σε υπηρεσίες έκτρωσης. 

Η Αργεντινή έχει αναμφίβολα εισαχθεί σε μια πιο φιλελεύθερη εποχή αλλά η απόφαση του περασμένου Δεκεμβρίου ήταν μόνο η αρχή. To νομοσχέδιο για την άμβλωση ψηφίστηκε από 38 μέλη της συγκλήτου και 29 ψήφισαν κατά, με μία αποχή. Το πόσο μικρή ήταν η διαφορά των ψήφων, μας βοηθάει να αντιληφθούμε ότι ο δρόμος είναι ακόμα μακρύς, μέχρι όλοι να καταλάβουν πόσο σημαντική είναι η αναγνώριση των αναπαραγωγικών δικαιωμάτων στην γυναίκα.

Μόνο ένα είναι βέβαιο. ‘Οσο η καθολική εκκλησία διατηρεί την δύναμη της, στην Λατινική Αμερική οι ακτιβιστές υπέρ του ¨δικαιώματος της επιλογής¨ θα συνεχίζουν να πιέζουν για αλλαγή! 

Πηγές:

Amnesty International. (2021). My Body My Rights. [online] Amnesty.org. Available at: https://www.amnesty.org/en/get-involved/my-body-my-rights/  [Accessed 22 January 2021].

Giddens, A. (1984).The Constitution of Society: Outline of the Theory of Structuration. Cambridge: Polity Press.

Human Rights Watch, n.d. International Human Rights Law And Abortion In Latin America. [online] hrw.org. Available at: https://www.hrw.org/legacy/backgrounder/wrd/wrd0106/index_old2384523.htm [Accessed 22 January 2021].

The New York Times, 2020. How Argentina Bucked Tradition In Latin America And Legalized Abortion. [online] nytimes.com. Available at: https://www.nytimes.com/2020/12/30/world/americas/argentina-abortion-questions-answers.html [Accessed 22 January 2021].

Turner, J. (1997). The Institutional Order. New York: Longman.