Στις 22 Οκτωβρίου 2020 στην Πολωνία, μετά από απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της χώρας απαγορεύτηκαν και ποινικοποιήθηκαν οι αμβλώσεις. Εξαίρεση αποτελούν οι περιπτώσεις λόγω αιμομιξίας, βιασμού ή συνθήκες στις οποίες κινδυνεύει η υγεία της μητέρας. Ομάδες υπεράσπισης των δικαιωμάτων της γυναίκας, αλλά και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εν γένει, ζήτησαν από την κυβέρνηση να μην προβεί σε μία τέτοια απαγόρευση, διότι με αυτόν τον τρόπο παραβιάζεται το θεμελιώδες δικαίωμα της ελεύθερης βούλησης, αλλά τίποτα δεν άλλαξε. 

Πέρα όμως από την απόφαση μιας γυναίκας για το αν θέλει ή νιώθει έτοιμη να γίνει μητέρα, τίθενται κάποια πολύ σοβαρά ερωτήματα. Η τεχνολογία έχει εξελιχθεί πολύ τα τελευταία χρόνια, οπότε μέσα από τις κατάλληλες εξετάσεις μπορεί μία γυναίκα από πολύ νωρίς να γνωρίζει ποια θα είναι η εξέλιξη του μωρού που κυοφορεί, αν θα υπάρξουν αναπτυξιακά προβλήματα σε βάθος χρόνου, ακόμη και αν έχει μικρές πιθανότητες επιβίωσης μετά την γέννα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, για παράδειγμα, δεν υπήρξε μέριμνα από τη μεριά της κυβέρνησης. Δεν σκέφτηκε κανείς, αν μία γυναίκα είναι έτοιμη ,ψυχολογικά αλλά και οικονομικά, να μεγαλώσει ένα παιδί με πολλά προβλήματα, το οποίο δυστυχώς στην τελική μπορεί να μην τα καταφέρει να επιβιώσει. 

Όπως ήταν αναμενόμενο, αυτή η υπερσυντηρητική νομοθεσία περί των αμβλώσεων προκάλεσε αντιδράσεις στο ευρύ κοινό, διαδηλώσεις και διαμαρτυρίες μεγάλης εμβέλειας, ακόμη και σε περίοδο παγκόσμιας πανδημίας. Έτσι λοιπόν, η κυβέρνηση ανακοίνωσε παράταση χρόνου για «διάλογο και συζήτηση» με τους εκπροσώπους των διαδηλωτών, αλλά και της αντιπολίτευσης  προκειμένου να αλλάξει ή ακόμη να καταργηθεί η απόφαση. Μιας και η πολωνική κυβέρνηση είναι ευρέως από τις πιο συντηρητικές στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η νέα απόφαση θα πρέπει ‘να μην προκαλεί τόσες δυσκολίες, ούτε να εξάπτει τέτοια αισθήματα’, όπως δήλωσε και ο Μίχαλ Ντβόρτζικ. 

Το Ανώτατο Δικαστήριο θεώρησε αντισυνταγματική αυτή τη νομοθετική ρύθμιση, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις που επετράπησαν οι αμβλώσεις λόγω γενετικών ανωμαλιών. Μεγάλη συζήτηση και αντιδράσεις προκαλεί το συγκεκριμένο ζήτημα, τόσο στους απλούς πολίτες όσο και στην Καθολική Εκκλησία.

Με αφορμή λοιπόν το παράδειγμα της Πολωνίας υπήρξε διάλογος για το κατά πόσο πρέπει να «απαγορεύεται» ή να «επιτρέπεται» η άμβλωση σε παγκόσμιο επίπεδο, αν πρέπει να αναφερόμαστε μόνο σε περιορισμούς ή ακόμη καλύτερα αν πρέπει να γίνεται σεξουαλική διαπαιδαγώγηση των παιδιών από μικρή ηλικία, ξεκινώντας μέσα από την οικογένεια και συνεχίζοντας με σωστή ενημέρωση από το σχολικό περιβάλλον. Μάλιστα, ειδικότερα στην χώρα μας, ένα σημαντικό ποσοστό αμβλώσεων αφορά νεαρές, ανήλικες κοπέλες ηλικίας από 14-16 ετών, λόγω ανύπαρκτης ενημέρωσης από τους αρμόδιους φορείς για την σωστή σεξουαλική ζωή των γυναικών και τις μεθόδους αντισύλληψης. 

Ακόμη, αν αναλογιστούμε το δόγμα της Ορθόδοξης Εκκλησίας σχετικά με το ζήτημα και το χάσμα γενεών ανάμεσα σε παιδιά και γονείς, υπάρχει διχογνωμία με το κατά πόσο οι αμβλώσεις είναι ατομική επιλογή ή κοινωνικό δικαίωμα, δηλαδή αν πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι επιθυμίες των γυναικών, ή οι επιταγές της κοινωνίας στο σύνολο. Στην Ελλάδα λοιπόν, το 1986 ψηφίστηκε νόμος ο οποίος επέτρεπε τις αμβλώσεις με συγκεκριμένες προϋποθέσεις, όπως η υποχρεωτική παρουσία γυναικολόγου-μαιευτήρα και ειδικού αναισθησιολόγου και με συγκεκριμένους χρονικούς περιορισμούς οι οποίοι είναι:

•  Εντός των πρώτων 12 εβδομάδων της κύησης σε κάθε περίπτωση.
• Εντός των πρώτων 24 εβδομάδων, αν υπάρχουν ενδείξεις σοβαρής ανωμαλίας του εμβρύου που επάγονται τη γέννηση παθολογικού νεογνού.
• Εντός των πρώτων 19 εβδομάδων, αν η εγκυμοσύνη είναι αποτέλεσμα βιασμού, αποπλάνησης ανήλικης, αιμομιξίας ή κατάχρησης γυναίκας ανίκανης να αντισταθεί.
• Χωρίς χρονικό περιορισμό, αν υπάρχει αναπότρεπτος κίνδυνος για τη ζωή της εγκύου ή κίνδυνος σοβαρής και διαρκούς βλάβης της σωματικής ή ψυχικής υγείας της, βεβαιωμένος από αντίστοιχο ιατρό (στην περίπτωση αυτή ο όρος “έκτρωση” χρησιμοποιείται σε διακοπή που επισυμβαίνει πριν την 24η εβδομάδα). Επίσης σε αυτήν την κατηγορία εμπίπτει και η περίπτωση έκτρωσης εμβρύου με αποδεδειγμένες σοβαρές δυσλειτουργίες.

Συμπερασματικά λοιπόν, μπορούμε να καταλήξουμε στο ότι το δικαίωμα ή η επιλογή των αμβλώσεων θα πρέπει να λαμβάνεται σε σχέση με συγκεκριμένες προϋποθέσεις και ίσως καλύτερα με κάποιους χρονικούς περιορισμούς, ανάλογα με τις συνθήκες της κύησης. Έξω από το καθαρά φεμινιστικό κλίμα, είναι πολύ σημαντικό να αναγνωρίζεται η επιθυμία της γυναίκας για το τι συμβαίνει στο σώμα της, κυρίως όταν η βούληση της παραβιάζεται. Αυτό φυσικά μπορεί να αφορά είτε περιπτώσεις βιασμού ή κακοποίησης, είτε με έμμεσο τρόπο, όπως στην περίπτωση της Πολωνίας την καθολική απαγόρευση των αμβλώσεων. 

Μία ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη μπορεί να προκύψει τόσο σε ένα μικρό ανήλικο κορίτσι, όσο και σε μία ενήλικη συνειδητοποιημένη γυναίκα. Επομένως, το πλέον σημαντικό και απαραίτητο μέτρο είναι η σωστή ενημέρωση των γυναικών για το σώμα τους, τι επιλογές έχουν αλλά και τις μεθόδους αντισύλληψης, προκειμένου να αποφευχθεί τελείως το δίλημμα της άμβλωσης. Εξάλλου, η πρόληψη είναι η καλύτερη τακτική σε πολλές περιπτώσεις, γεγονός που αφορά, δίχως αμφιβολία, την υπό εξέταση περίπτωση. Ο καθένας είναι «κύριος του εαυτού και του σώματός του» και αυτό δεν μπορεί να αποτελεί εξαίρεση για κανέναν.